Tasfiye Memurunun Görevden Alınması

6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu’nda anonim şirketlerde tasfiye memurunun atanması ve görevden alınmasın ilişkin birden çok usul öngörülmüştür. Bu itibarla tasfiye memurunun görevden alınması, atanma usulü ile paralel olarak, esas sözleşme değişikliği, genel kurul kararı ya da mahkeme kararı ile mümkün olacaktır.

TTK’nın “Atama” başlıklı 536. maddesi uyarınca “Esas sözleşme veya genel kurul kararıyla ayrıca tasfiye memuru atanmadığı takdirde, tasfiye yönetim kurulu tarafından yapılır. ... Şirketin feshine mahkemenin karar verdiği hallerde tasfiye memuru mahkemece atanır.” İlgili hükümden anlaşılacağı üzere tasfiye memuru sıfatı, esas sözleşme yahut genel kurul kararıyla kazanılabileceği gibi, şirketin feshi mahkeme kararı ile gerçekleşmiş ise mahkeme kararı ile de tasfiye memuru olarak görevlendirilmek mümkündür. Esas sözleşme yahut genel kurul tarafından tasfiye memurunun atanmaması durumunda ise tasfiye memuru sıfatı, kanun hükmü gereği yönetim kuruluna haiz olacaktır.

Tasfiye memurlarının görevden alınması usulünü düzenleyen TTK’nın 537. maddesi uyarınca; “Esas sözleşme veya genel kurul kararıyla atanmış tasfiye memurları ve bu görevi yerine getiren yönetim kurulu üyeleri, genel kurul tarafından her zaman görevden alınabilir ve yerlerine yenileri atanabilir.” Anılan hükümden de anlaşılacağı üzere tasfiye memurları ister esas sözleşme ile ister genel kurul kararı ile atanmış olsunlar her zaman genel kurul kararı ile görevden alınabileceklerdir.[1] Ancak tasfiye memurunun atanma usulü, görevden alınmasına ilişkin verilecek genel kurulun oy nisabını tespiti bakımından önem arz etmektedir.

Şayet tasfiye memuru, şirket esas sözleşmesi uyarınca görevini icra etmekte ise, tasfiye memurunun görevden alınması ancak esas sözleşme değişikliği ile mümkün olacaktır.[2] Esas sözleşme değişikliğine ilişkin usulü düzenleyen 421. madde şu şekildedir: “Kanunda veya esas sözleşmede aksine hüküm bulunmadığı takdirde, esas sözleşmeyi değiştiren kararlar, şirket sermayesinin en az yarısının temsil edildiği genel kurulda, toplantıda mevcut bulunan oyların çoğunluğu ile alınır.” Her ne kadar ilgili maddenin devamında sayılan hususi nitelikli kararlara ilişkin kanuni nisaplar öngörülmüşse de esas sözleşme ile atanan tasfiye memurunun görevden alınmasına ilişkin özel nitelikte bir düzenleme bulunmadığından 421. maddede öngörülen sermayenin en az yarısını temsil eden pay sahipleri ile toplanan genel kurul üyelerinin oy çoğunluğu ile tasfiye memurunun görevden alınması mümkündür.

Tasfiye memurunun TTK 536. maddesi uyarınca genel kurul kararıyla atanması halinde 537. maddesi uyarınca yine genel kurul kararı ile tasfiye memurunun görevden alınması mümkün olacaktır. Bu hususta özel bir düzenleme bulunmadığından, tasfiye memurunun görevden alınmasına ilişkin genel kurul kararına uygulanacak toplantı ve karar nisapları TTK 418. maddesi uyarınca belirlenecektir. İlgili hüküm şu şekildedir: “Genel kurullar, bu kanunda veya esas sözleşmede aksine daha ağır nisap öngörülmüş bulunan haller hariç sermayenin en az dörtte birini karşılayan payların sahiplerinin veya temsilcilerinin varlığı ile toplanır. Bu nisabın toplantı süresince korunması şarttır. İlk toplantıda anılan nisaba ulaşılamadığı takdirde, ikinci toplantının yapılabilmesi için nisap aranmaz. Kararlar toplantıda hazır bulunan oyların çoğunluğu ile verilir.” Anılan hüküm gereği genel kurul kararı ile atanan tasfiye memurları, aksine esas sözleşmede kayıt bulunmadığı takdirde, sermayenin en az dörtte birini karşılayan pay sahiplerinin katılımı ile yapılacak toplantıda oyların çoğunluğu ile görevden alınabilecektir.

 Bu noktada önemle belirtmek gerekir ki genel kurul olağan veya olağanüstü toplantılarda tasfiye memurlarını sebep göstermeksizin her zaman görevden alabilir. Görevden almaya ilişkin gündem maddesi oluşturma zorunluluğu bulunmamaktadır.[3]

Tüm bu usullere ek olarak TTK 537/II hükmü gereği, tasfiye memurunun görevden alınması talebi ile mahkemeye başvurmak mümkündür. Mezkûr hüküm şu şekildedir: “...Pay sahiplerinden birinin istemiyle ve haklı sebeplerin varlığında, mahkemede de tasfiye memur kişileri görevden alabilir ve yerlerine yenilerini atayabilir. Bu yolla atanan tasfiye memurları, mahkeme kararına dayanılarak tescil ve ilan olunur.” İlgili hüküm ile pay sahiplerine, haklı sebeplerin varlığı halinde, mahkemeye başvurarak tasfiye memurunun görevden alınması talebinde bulunma hakkı bahşedilmiştir. Ancak azil talebinde bulunan pay sahibi buna ilişkin dayandığı haklı sebebi ortaya koymalı ve ispatlamalıdır.[4] Nitekim Yargıtay 11. Hukuk Dairesi’nin 07.03.2019 tarih, 2017/4129 E. ve 2019/1919 K. sayılı kararı şu şekildedir: “...davalı tasfiye memurunun şirkete zarar verdiği davacı tarafça kanıtlanamamış ise de, davalı tasfiye memurunun yasanın kendisine yüklediği görevleri tam ve gereği gibi yerine getirmediği, tasfiye işlemlerini makul sürede tamamlamadığı, böylece TTK 274.maddesi uyarınca tasfiye memurunun görevden alınması için yasal şartların oluştuğu, TTK 273.maddesi uyarınca ortaklardan birinin talebi üzerine mahkemece tasfiye memuru atanabileceği ve tasfiye memurunun mahkemece görevden alındığında, talep üzerine mahkemenin yeni tasfiye memurunu da ataması gerektiği...” [5]

Özet itibariyle, genel kurul kararıyla görevlendirilen tasfiye memurları yine genel kurul kararıyla; esas sözleşme ile görevlendirilen tasfiye memurları esas sözleşme değişikliğine ilişkin verilecek genel kurul kararı ile görevden alınabilecektir. Bu usullere ek olarak pay sahipleri tarafından tasfiye memurunun görevden alınması talebiyle mahkemeye başvurma yolu da açıktır.

[1] POROY,TEKİNALP,ÇAMOĞLU, Ortaklıklar ve Kooperatif Hukuku, 2005

[2] ÜNAL, Fatma Anonim Şirketlerde Tasfiye Süreci ve İşleyişi, 2019

[3] ÜNAL, Anonim Şirketlerde Tasfiye Süreci ve İşleyişi, 2019

[4] ALTAŞ, Soner, Anonim Şirketler, 2013

[5] http://www.kazanci.com